Chị tôi đang bị công an điều tra do liên quan tới một vụ án Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản. Mới đây, chị tôi phát hiện mình mang thai cháu thứ 2.
Theo quy định pháp luật, chị tôi có được miễn chấp hành hình phạt tù nếu bị xác định có tội?
Luật sư Quách Thành Lực - Giám đốc Công ty Luật Pháp Trị
Phụ nữ khi thực hiện hành vi phạm tội, trong giai đoạn truy tố, xét xử, thi hành án sẽ được hưởng khoan hồng, quyền lợi đặc biệt so với những người khác cùng thực hiện hành vi phạm tội.
Về tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, phụ nữ có thai sẽ được áp dụng theo quy định tại điểm n, khoản 1, Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015. Ngoài ra, trường hợp họ có ít nhất 2 tình tiết giảm nhẹ, tòa án có thể căn cứ khoản 1, Điều 54 Bộ luật Hình sự để quyết định một hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt được áp dụng nhưng phải trong khung hình phạt liền kề nhẹ hơn.
Ngoài ra, Bộ luật Hình sự cũng quy định việc không áp dụng hình phạt tử hình, không thi hành án tử hình đối với phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con nhỏ dưới 36 tháng; không áp dụng biện pháp lao động phục vụ cộng đồng đối với phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con dưới 6 tháng tuổi.
Trường hợp nữ tù nhân bị thi hành án tử hình thì ngay sau khi nhận đủ hồ sơ để đưa bản án tử hình ra thi hành, Hội đồng thi hành án tử hình phải yêu cầu Thủ trưởng cơ quan thi hành án hình sự công an cấp tỉnh hoặc cấp quân khu ra lệnh trích xuất người bị kết án đến bệnh viện thuộc Sở Y tế hoặc bệnh viện cấp quân khu, nơi đang giam giữ người bị kết án tử hình để kiểm tra, xác định người đó có thai hay không. Nếu xác định người đó có thai thì buộc phải hoãn thi hành án tử hình theo quy định ở khoản 1, Điều 9 Thông tư liên tịch 02/2020.
Ngoài ra, pháp luật cũng quy định phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi được hoãn thi hành án đến khi con đủ 36 tháng tuổi, căn cứ điểm b, khoản 1, Điều 67 Bộ luật Hình sự 2015.
Thậm chí, ngay cả khi người phụ nữ phải thi hành án cố tình có thai liên tục và nuôi con nhỏ dưới 36 tháng thì họ vẫn được hưởng quyền được hoãn thi hành án. Công văn 01/2017/GĐ-TANDTC giải đáp vấn đề nghiệp vụ của TAND Tối cao quy định: “Nếu người bị kết án là phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi thì có thể được hoãn chấp hành hình phạt tù cho đến khi con đủ 36 tháng tuổi, không phân biệt họ cố tình có thai và sinh con liên tục để trốn tránh nghĩa vụ thi hành án phạt tù hay không”.
Pháp luật hiện hành có những quy định nhân văn cho người phạm tội khi có thai, song không có quy định nào miễn trách nhiệm hình sự đối với họ. Do đó, sau khi hết thời hạn hoãn thi hành án, họ vẫn phải chấp hành mức án theo quy định.
Với trường hợp chị của bạn, nếu xác định chị đang mang thai, tòa án sẽ cho phép tạm hoãn chấp hành án phạt tù. Tuy nhiên, sau khi nuôi con đủ 36 tháng, chị sẽ phải thi hành án theo quy định pháp luật.
