Shūshin koyō cực kỳ phổ biến ở các công ty lớn của Nhật Bản từ những năm 1920, góp phần tạo ra phép màu kinh tế Nhật Bản thời hậu chiến. Các công ty cam kết sẽ đảm bảo nhu cầu vật chất cho người lao động đến cuối đời nếu họ cống hiến trọn đời cho sự thành công chung của công ty.
Các công ty thường tổ chức các buổi giới thiệu thông tin cho sinh viên sắp tốt nghiệp tại các trường đại học danh tiếng - Nguồn ảnh: Wikipedia
Vào mỗi mùa thu, các công ty trên toàn nước Nhật tổ chức các đợt tuyển dụng cho những học sinh trung học và đại học sẽ tốt nghiệp vào mùa xuân. Đối với nhiều người, quá trình kéo dài hàng tháng này là giai đoạn quan trọng nhất cuộc đời. Ai được tuyển dụng sẽ giành được một công việc trọn đời. Ngược lại, họ phải chấp nhận làm những công việc không thường xuyên và dễ dàng bị sa thải.
Tuyển dụng mùa thu là giai đoạn quan trọng nhất cuộc đời với nhiều người lao động Nhật Bản - Nguồn ảnh: Japan Times
Những người lao động thường xuyên, được gọi là seishain, nhận được hai khoản tiền thưởng hàng năm, mỗi phần thưởng thường trị giá ít nhất một tháng lương hoặc nhiều hơn. Họ cũng có các quyền lợi khác từ công ty, có thể bao gồm cả nhà ở. Bên cạnh đó là một chế độ lương hưu hậu hĩnh.
Ngược lại, những người lao động không thường xuyên bị trả lương thấp hơn và người sử dụng lao động không bắt buộc phải cung cấp cho họ mức phúc lợi như những đồng nghiệp làm việc thường xuyên.
Những người được tuyển dụng sẽ có công việc trọn đời với nhiều chế độ phúc lợi rất lớn - Nguồn ảnh: Unikatsu
Vì vậy, những người có công việc trọn đời thường gắn bó chặt chẽ, thậm chí "đồng hóa" bản thân với công ty của mình. Ví dụ, một người có thể tự hào giới thiệu tự hào rằng "Nissan no Takahashi-san" (Tôi là Takahashi đến từ tập đoàn Nissan) trong các buổi gặp gỡ.
Tuyển dụng trọn đời hiện vẫn đóng vai trò quan trọng trong văn hóa kinh doanh của Nhật Bản. Tuy vậy, nó cũng bị chỉ trích là tạo ra sự phân hóa giữa các tầng lớp và chênh lệch vô lý về quyền lợi giữa những người lao động.
Tuyển dụng trọn đời đóng góp cho lớn cho sự phát triển kinh tế, nhưng cũng tạo ra bất bình đẳng giữa các tầng lớp trong xã hội Nhật Bản - Nguồn ảnh: Kimi Wiki
Trải qua các cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu năm 2007 và những cải cách của chính phủ, các công ty đã tăng cường tuyển dụng lao động không thường xuyên vào lực lượng thường xuyên. Nhưng những con số này là không đáng kể.
Năm 2013, Nhật Bản thậm chí đã đưa ra một đạo luật để giải quyết mặt trái của tuyển dụng trọn đời, nhưng luật này vẫn chỉ có rất ít tác động.
Lam Vy
Theo New York Times
