Sáng 25-3, Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TP HCM phối hợp Sở Thông tin và Truyền thông tổ chức họp báo về việc triển khai thu phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển trên địa bàn thành phố (gọi tắt là thu phí cảng biển).
Tự động, công khai, minh bạch
Ông Nguyễn Ngọc Tuấn, Giám đốc Cảng vụ Đường thủy nội địa TP HCM, cho hay việc thu phí cảng biển do Cảng vụ Đường thủy nội địa thành phố (trực thuộc Sở GTVT) thực hiện theo Nghị quyết số 10/2020/NQ-HÐND ngày 9-12-2020 của HĐND TP HCM về ban hành mức thu phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển trên địa bàn thành phố. Đối tượng nộp phí là tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa tạm nhập - tái xuất, hàng chuyển khẩu, hàng gửi kho ngoại quan, hàng quá cảnh sử dụng công trình kết cấu hạ tầng khu vực cửa khẩu cảng biển TP HCM. Mức phí thấp nhất là 15.000 đồng/tấn, cao nhất 4,4 triệu đồng/container 40 feet.
Thành phố miễn thu phí đối với hàng hóa nhập khẩu phục vụ trực tiếp cho an ninh, quốc phòng; hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu để phục vụ an sinh xã hội, khắc phục hậu quả thiên tai, thảm họa, dịch bệnh.
Từ 0 giờ ngày 1-4, 26 hệ thống cảng biển của TP HCM sẽ thực hiện thu phí cảng biển
Theo quy định, hoạt động thu phí gồm 6 bước hoàn toàn tự động, sử dụng công nghệ thông tin để khai nộp phí dựa trên cơ sở dữ liệu (dữ liệu hàng hóa đã được khai báo trên cổng thông tin của Cục Hải quan TP HCM, được chia sẻ từ Tổng cục Hải quan). Cục Hải quan TP HCM là đơn vị hỗ trợ kết nối, chia sẻ dữ liệu tờ khai và hàng hóa qua cảng lên hệ thống thu phí. Cá nhân, doanh nghiệp (DN) có thể thực hiện quy trình khai báo và đóng phí trên cổng thông tin điện tử của Cục Hải quan TP HCM và Cảng vụ Đường thủy nội địa thành phố. Việc đóng phí không dùng tiền mặt, thực hiện qua các giao dịch điện tử liên ngân hàng qua hệ thống 24/7 của ngân hàng thương mại. Do đó, hoạt động thu phí không ảnh hưởng đến thời gian thông quan hàng hóa của DN.
Đầu tư công trình giao thông quanh cảng
Ông Bùi Hòa An, Phó Giám đốc Sở GTVT TP HCM, cho biết theo tính toán sơ bộ, thành phố cần khoảng 93.247 tỉ đồng để đầu tư các dự án kết nối hạ tầng giao thông khu vực cảng biển giai đoạn 2021-2030. Trong khi đó, với việc triển khai thu phí trên toàn hệ thống 26 cảng biển ở TP HCM, ước tính mỗi năm, nguồn thu phí đạt khoảng 3.000 tỉ đồng. Nếu thu phí từ ngày 1-7-2021 như dự kiến (hiện lùi lại từ 1-4-2022) thì khoản thu được sau 5 năm là 16.000 tỉ đồng. Nguồn thu này sẽ được thành phố bổ sung đầu tư cho 14 công trình giao thông trọng điểm quanh các cảng biển.
Cụ thể, theo Phó Giám đốc Sở GTVT Bùi Hòa An, các công trình ưu tiên đầu tư gồm: mở rộng đường Nguyễn Thị Định; hoàn chỉnh nút giao thông Mỹ Thủy theo quy hoạch; khép kín đường Vành đai 2 từ cầu Phú Hữu đến nút giao Gò Dưa (trên Quốc lộ 1); mở rộng đường Võ Chí Công; nâng cấp, mở rộng đường Nguyễn Duy Trinh (đoạn từ đường 990 đến Vành đai 2); đầu tư xây dựng mới đường D7 (đoạn từ đường 990 đến đường Võ Chí Công); xây dựng đường liên cảng Cát Lái - Phú Hữu; xây dựng mới cầu Thủ Thiêm 4 (theo hình thức đối tác công - tư); mở rộng đường Nguyễn Hữu Thọ (đoạn từ Nguyễn Văn Linh đến cầu Bà Chiêm) theo đúng quy hoạch; đầu tư xây dựng hoàn chỉnh nút giao Nguyễn Văn Linh - Nguyễn Hữu Thọ.
Ngoài ra, nguồn thu phí cảng biển còn phục vụ việc nạo vét, duy tu luồng Soài Rạp; nạo vét tuyến đường thủy nội địa; đầu tư xây dựng cảng cạn, cảng thủy nội địa để tăng năng lực khai thác vận tải hàng hóa bằng đường thủy, giảm áp lực giao thông đường bộ.
Bên cạnh đó, bố trí một phần ngân sách của thành phố (đối ứng) để đầu tư các công trình: xây dựng nút An Phú khác mức; mở rộng đường cao tốc TP HCM - Long Thành - Dầu Giây đủ quy mô theo quy hoạch kết hợp xây dựng các đường song hành trên địa bàn TP HCM; xây dựng đường Vành đai 3 đoạn Tân Vạn - Nhơn Trạch; xây mới cầu Cát Lái; xây cụm cảng trung chuyển - ICD tại phường Long Bình, quận 9 (hình thức đối tác công - tư)…
Ông Bùi Hòa An cho biết thêm khoản thu này chỉ bù đắp một phần kinh phí xây dựng các công trình giao thông. Khoản thu 16.000 tỉ đồng giai đoạn 2021-2025 chỉ bằng 17% tổng kinh phí dự kiến xây dựng các công trình giao thông giai đoạn 2021-2030. "Tuy nhiên, trong bối cảnh ngân sách thành phố còn khó khăn thì khoản thu sẽ giúp giảm gánh nặng cho ngân sách" - ông Bùi Hòa An nhấn mạnh.
Phương án đã được thống nhất
Liên quan đến việc nhiều hiệp hội kiến nghị lùi thời điểm thu phí cảng biển do DN đang đối mặt với nhiều khó khăn, Phó Giám đốc Sở GTVT Bùi Hòa An cho hay khi xây dựng nghị quyết của HĐND cũng như đề án thu phí, các đơn vị đã lấy ý kiến các DN, hiệp hội, đối tượng liên quan và nhận được sự thống nhất. Ngoài ra, mức thu phí của TP HCM hiện chỉ bằng 50% mức phí của TP Hải Phòng dù số lượng container qua các cảng của TP HCM nhiều hơn Hải Phòng. Thời điểm thu phí cũng được tổ công tác, HĐND TP HCM lùi 2 lần so với dự kiến, tương ứng với số tiền tạm hoãn là 2.205 tỉ đồng. "Số tiền thu phí tạm hoãn cũng là một phần hỗ trợ DN trong thời gian bị tác động bởi dịch Covid-19. Nguồn thu phí cảng biển được dùng để đầu tư cho các công trình hạ tầng xung quanh cảng, khi đó DN sẽ giảm chi phí đi lại, chi phí logistics... Đó là sự hỗ trợ lớn và lâu dài" - Phó Giám đốc Sở GTVT khẳng định.
